Quy định về miễn trách nhiệm trong trường hợp bất khả kháng
Theo Điểm b Khoản 1 Điều 294 của Luật Thương mại 2005, bên vi phạm hợp đồng có thể được miễn trách nhiệm khi xảy ra sự kiện bất khả kháng. Điều này có nghĩa là dù hợp đồng có quy định hay không, bên vi phạm vẫn được miễn trách nhiệm nếu vi phạm xảy ra do sự kiện bất khả kháng.
Thiếu rõ ràng trong khái niệm bất khả kháng
Mặc dù quy định này công nhận sự kiện bất khả kháng như căn cứ miễn trách nhiệm, nhưng không cung cấp định nghĩa cụ thể về nó và các điều kiện áp dụng. Trong mối quan hệ giữa luật chung và luật riêng, có thể tham chiếu quy định của Bộ luật Dân sự về sự kiện bất khả kháng để áp dụng trong lĩnh vực thương mại. Theo Khoản 1 Điều 161 Bộ luật Dân sự 2005, sự kiện bất khả kháng là sự kiện không thể lường trước và không thể khắc phục dù đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết.
Khó khăn trong việc xác định sự kiện bất khả kháng
Định nghĩa trừu tượng về sự kiện bất khả kháng gây khó khăn trong việc áp dụng. Nếu các nước công nhận án lệ là nguồn luật, các bản án liên quan sẽ giúp giải thích rõ hơn về khái niệm này. Tuy nhiên, pháp luật Việt Nam chỉ công nhận văn bản pháp luật mà không công nhận án lệ, nên việc hiểu và áp dụng vẫn chỉ có giá trị tham khảo. Thông thường, sự kiện bất khả kháng được hiểu là các hiện tượng thiên nhiên như thiên tai, hay các hiện tượng xã hội như chiến tranh, đình công, v.v. Bên vi phạm hợp đồng có nghĩa vụ chứng minh sự tồn tại của sự kiện bất khả kháng, nhưng việc được miễn trách nhiệm lại phụ thuộc vào sự chấp nhận của bên bị vi phạm hoặc cơ quan chức năng.
Các dấu hiệu của sự kiện bất khả kháng
Một sự kiện được coi là bất khả kháng cần thỏa mãn các dấu hiệu sau:
- Sự kiện xảy ra sau khi ký hợp đồng: Sự kiện phải nằm ngoài sự kiểm soát của bên vi phạm, như thiên tai hoặc hỏa hoạn từ bên ngoài.
- Không thể dự đoán trước: Năng lực đánh giá sự kiện phải được xem xét từ góc độ thương nhân bình thường.
- Nguyên nhân dẫn đến vi phạm hợp đồng: Sự kiện phải gây ra hậu quả không thể khắc phục dù đã áp dụng các biện pháp cần thiết.
Mối quan hệ giữa sự kiện bất khả kháng và vi phạm hợp đồng
Mặc dù Điều 294 chỉ quy định chung chung về sự kiện bất khả kháng là điều kiện để miễn trách nhiệm, nhưng không làm rõ mối quan hệ nhân quả giữa sự kiện này và hành vi vi phạm hợp đồng. Để được miễn trách nhiệm, sự kiện bất khả kháng phải xảy ra sau khi ký hợp đồng và phải là nguyên nhân dẫn đến vi phạm.
Sự khác biệt giữa sự kiện bất khả kháng và trở ngại khách quan
Pháp luật Việt Nam còn quy định về “Trở ngại khách quan”, là một khái niệm độc lập so với sự kiện bất khả kháng. Trở ngại khách quan được định nghĩa tại Khoản 1 Điều 161 Bộ luật Dân sự 2005, nhưng cũng dễ gây nhầm lẫn với sự kiện bất khả kháng. Nghị định số 58/2009/NĐ-CP đã làm rõ hơn khái niệm này, nhưng vẫn không giải quyết được sự khác biệt rõ ràng giữa hai khái niệm.
Hạn chế của quy định về trở ngại khách quan
Mặc dù trở ngại khách quan có thể xảy ra đối với thương nhân, nhưng nó chỉ được sử dụng để xác định thời gian không tính vào thời hiệu khởi kiện, chứ không được áp dụng để miễn trách nhiệm cho bên vi phạm hợp đồng. Điều 302 Bộ luật Dân sự 2005 cũng chỉ quy định về sự kiện bất khả kháng mà không đề cập đến trở ngại khách quan.
Thỏa thuận và điều chỉnh thời hạn nghĩa vụ hợp đồng
Khi xảy ra sự kiện bất khả kháng, các bên có thể thỏa thuận kéo dài thời hạn thực hiện nghĩa vụ hợp đồng. Nếu không có thỏa thuận, thời hạn thực hiện nghĩa vụ sẽ được tính thêm thời gian tương đương với thời gian xảy ra sự kiện bất khả kháng và thời gian khắc phục hậu quả, theo quy định tại Điều 296 Luật Thương mại 2005.
Trên đây là ý kiến tư vấn của luật sư nếu bạn có bất kỳ thắc mắc tới vấn đề này hoặc cần thêm thông tin về các vấn đề pháp lý khác, xin vui lòng liên hệ hoặc hẹn gặp trực tiếp với luật sư của chúng tôi qua :
Hotline/Zalo: 0967 806 870
Email: minalawvn@gmail.com
Miền Bắc: 05-LK02, Khu liền kề 90 Nguyễn Tuân, Thanh Xuân, Hà Nội
Miền Trung: Số 66 Hùng Vương, phường 9, TP. Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng
Miền Nam: Số 26 Ung Văn Khiêm, Phường 25, Quận Bình Thạnh, TP. Hồ Chí Minh
- Chồng Mất, Công Ty “Chết”, Nợ Nần Bủa Vây: Hướng Dẫn Chi Tiết Để Bảo Vệ Gia Đình
- Ly Hôn Thuận Tình Ở Xa: Giải Pháp Hiệu Quả, Đỡ Khổ Tâm Và Rắc Rối
- Ly Hôn Đừng Chỉ Nghĩ Đến Giành Con Mà Khiến Bạn Bỏ Qua Quyền Lợi Tài Sản Quan Trọng!
- Mẹ Chồng Xúc Phạm Con Dâu: Có Phải Lý Do Để Ly Hôn Đơn Phương?
- Chồng Bạo Hành Và Xúc Phạm: Cách Ly Hôn Đơn Phương Khi Không Có Video Chứng Minh!
